Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)

dr hab. n. med. Bartosz Foroncewicz prof. dr hab. n. med. Krzysztof Mucha

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) wraz z paracetamolem i metamizolem należą do nieopioidowych leków przeciwbólowych.

Wśród NLPZ wyróżniamy następujące substancje lecznicze:

• kwas acetylosalicylowy (potocznie: aspiryna)
• ibuprofen, deksibuprofen
• ketoprofen, deksketoprofen
• aceklofenak
• diklofenak
• naproksen
• meloksykam
• nimesulid
• celekoksyb
• etorykoksyb

Nie są to jednak jedyne leki należące do grupy NLPZ – powyżej zostały wymienione jedynie te najbardziej popularne.

Wszystkie leki z grupy NLPZ wywołują efekt przeciwbólowy i/lub przeciwzapalny. Różnią się jednak siłą działania, toksycznością, a także rodzajem interakcji z innymi lekami/ziołami/suplementami diety/żywnością.
Mimo, iż wiele preparatów z grupy NLPZ można nabyć bez recepty, należy pamiętać, że stosowanie tych leków wymaga zachowania ostrożności. Szczególną ostrożnością powinny się wykazać zwłaszcza osoby stosujące na stałe inne leki. W przypadku tych osób decyzja o zastosowaniu nowego leku, nawet bez recepty, powinna zostać poprzedzona konsultacją lekarską.

Najważniejsze działania niepożądane niesteroidowych leków przeciwzapalnych:

Efekty uboczne w układzie krążenia:

• wzrost ryzyka zawału serca
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• ryzyko niebezpiecznych interakcji z lekami kardiologicznymi

Efekty uboczne w układzie krwionośnym:

• wzrost ryzyka krwawień

Efekty uboczne w nerkach:

• ostre i przewlekłe uszkodzenie nerek

Efekty uboczne w układzie pokarmowym:

• krwawienia z przewodu pokarmowego
• owrzodzenia w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy
• zaostrzenie zapalnych chorób jelit

Efekty uboczne w wątrobie

Efekty uboczne w układzie oddechowym:

• ryzyko wystąpienia napadu astmy oskrzelowej

Nadwrażliwość na leki z grupy NLPZ (wstrząs, który może zakończyć się nawet śmiercią!!!!, astma, pokrzywka, nieżyt nosa)

W przypadku kobiet ciężarnych – ryzyko poronienia, ryzyko krwotoku, wady u płodu, wpływ na poród

Szczególnym lekiem wśród niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest kwas acetylosalicylowy. To lek o działaniu:

Przeciwgorączkowym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym:

• pojedyncza dobowa dawka leku najczęściej: min. 300 mg, max. do 2,5 g, czyli 2500 mg,
• w tych celach kwas acetylosalicylowy stosowany jest często w połączeniu z innymi substancjami (np. witaminą C, wapniem, kofeiną, pseudoefedryną) w postaci preparatów „na przeziębienie”, „na bóle głowy”),

Przeciwpłytkowym:

• pojedyncza dawka leku wynosi od 30 mg do 325 mg,
• to działanie leku jest wykorzystywane m.in. w profilaktyce ostrych incydentów wieńcowych i mózgowych (zawał serca, udar mózgu),
• przykłady preparatów dostępnych w Polsce: Abrea, Acard, Acesan, Anacard medica protect, Aspifox, Aspirin Cardio, Cardiopirin, Encopirin, Encopirin Cardio 81, Hascopiryn cardio, Lecardi, Polocard, Proficar.

Kwas acetylosalicylowy posiada najdłuższy czas działania przeciwpłytkowego spośród wszystkich leków z grupy NLPZ – ten czas wynosi aż 10 dni od zakończenia stosowania. Co to oznacza dla osób przyjmujących ten lek?
Kwas acetylosalicylowy znacznie zwiększa ryzyko krwawienia, a zatem w przypadku planowanego zabiegu operacyjnego najczęściej konieczne jest wcześniejsze odstawienie leku – pamiętaj jednak, by nie czynić tego samodzielnie!!!! Odstawienie kwasu acetylosalicylowego wymaga zawsze konsultacji z lekarzem!!!!

Istotne interakcje kwasu acetylosalicylowego:

• z lekami kardiologicznymi, w tym z tymi stosowanymi w nadciśnieniu tętniczym
• z antagonistami witaminy K (acenokumarol, warfaryna)
• z lekami przeciwcukrzycowymi
• z kwasem walproinowym
• z metotreksatem
• z innymi lekami przeciwpłytkowymi
• z innymi NLPZ (m.in. ibuprofen może hamować działanie kwasu acetylosalicylowego!)
• z kortykosteroidami
• z kofeiną
• z lekami zobojętniającymi sok żołądkowy
• z alkoholem