Immunosupresja
dr hab. n. med. Bartosz Foroncewicz 
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Mucha Leczenie immunosupresyjne – informacje ogólne
Immunosupresja (IS) oznacza hamowanie układu odpornościowego w zakresie produkcji komórek biorących udział w odpowiedzi immunologicznej, a także wytwarzanych przez nie przeciwciał i czynników stymulujących inne komórki odpornościowe. W przeszłości efekt IS uzyskiwano np. przy pomocy tak mało specyficznych metod jak promieniowanie rentgenowskie. Obecnie najczęściej wywołuje się ją farmakologicznie, dzięki zastosowaniu leków immunosupresyjnych.
Czas trwania i nasilenie IS zależą od wielu czynników. Oprócz rodzaju i dawki leku immunosupresyjnego oraz czasu jego stosowania, duże znaczenie mają także indywidualna wrażliwość na dany lek, dojrzałość immunologiczna leczonej osoby oraz typ odpowiedzi immunologicznej, którą się hamuje.
Celem IS jest zmniejszenie odpowiedzi immunologicznej w stanach, w których jej aktywność jest szkodliwa dla organizmu. Leczenie immunosupresyjne kojarzy się przede wszystkim z transplantologią i zapobieganiem odrzucaniu przeszczepionego narządu. Należy jednak pamiętać o chorobach autoimmunologicznych, takich jak np.: reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, łuszczyca i wiele innych, w których leczenie immunosupresyjne znalazło swoje stałe miejsce w praktyce klinicznej. Do takich chorób zalicza się także t.zw. pierwotne choroby kłębuszków nerkowych.
Grupy leków immunosupresyjnych
Poniżej wymieniono grupy preparatów farmakologicznych różniących się mechanizmem działania immunosupresyjnego.
- glikokortykosteroidy (GS);
- leki antyproliferacyjne: azatiopryna (AZA) i pochodne kwasu mykofenolowego (MPA), takie jak mykofenolan mofetylu (MMF) i mykofenolan sodu (MPS);
- inhibitory kalcyneuryny (CNi): cyklosporyna (CsA) i takrolimus (TAC);
- inhibitory białka mTOR, określane także inhibitorami sygnału proliferacji (PSi): sirolimus (SIR) i ewerolimus (EVRL);
- preparaty biologiczne, do których zalicza się m.in. monoklonalne przeciwciała skierowane przeciwko określonym antygenom, np. receptorom lub cząsteczkom obecnym na powierzchni limfocytów (anty-CD20, rytuxymab).