Zabiegi kosmetyczne u pacjentów po transplantacji

Standardową procedurą przed wykonaniem jakiegokolwiek zabiegu – w tym kosmetycznego jak manicure czy peelingu – jest zebranie medycznego wywiadu od pacjenta. Można śmiało powiedzieć, że większość gabinetów medycyny estetycznej wystrzega się jakichkolwiek interwencji u pacjentów leczonych immunosupresyjnie. Tymczasem okazuje się, że nie w każdej sytuacji zabiegi takie są przeciwwskazane. Poza tym powinny być one przeprowadzone pod warunkiem konsultacji z lekarzem prowadzącym oraz ze świadomością wyższego ryzyka wykonywania takiej procedury u pacjentów po transplantacji (Tx).

Botoks

W literaturze nie ma dużej liczby wiarygodnych danych dotyczących kosmetycznego stosowania toksyny botulinowej u pacjentów po Tx. Zabieg jest przeciwwskazany, jeśli np.:

1. a) obecne jest jakiekolwiek aktywne zakażenie;
2. b) do utraty własnego narządu doprowadziła choroba autoimmunologiczna;
3. c) oprócz leków immunosupresyjnych pacjent przyjmuje leki wpływające na krzepnięcie krwi.

Należy zdawać sobie sprawę, że infekcja skórna, do której może dojść po iniekcji botoksu, u pacjenta na leczeniu immunosupresyjnym może mieć o wiele poważniejszy przebieg niż u osób zdrowych. Dlatego do wykonania danej procedury należy wybrać miejsce z odpowiednio wyszkolonym oraz certyfikowanym personelem i sprzętem. Warto pamiętać, że na skutek długotrwałej sterydoterapii skóra pacjenta może być cienka i podatna na urazy, więc np. zasinienie po uszkodzeniu naczynia może być bardziej rozległe i bardziej widoczne.

Niemniej jednak nie można jednoznacznie stwierdzić, że sam fakt Tx lub przyjmowania immunosupresji był przeciwwskazaniem bezwzględnym do wykonania zabiegu kosmetycznego. Dowodem na to są m.im zabiegi urologiczne (ostrzykiwanie pęcherza moczowego) np. w przypadku jego nadreaktywności u pacjentów po wieloletniej dializoterapii, czy neurologiczne przy leczeniu spastyczności.

Stosowanie wypełniaczy

Ich stosowanie jest przeciwwskazane np. w przypadku:

1. a) aktywnej infekcji i miejscowych stanów zapalnych skóry;
2. b) chorób autoimmunologicznych (tocznia, chorób tkanki łącznej czy autoimmunologicznego zapalenia tarczycy).

Zwłaszcza w ich zaostrzeniu oraz w przypadku, gdy na skutek choroby lub jej leczenia skóra w miejscu iniekcji jest cienka i wrażliwa. Tak jak w przypadku botoksu, u pacjentów po Tx występuje zwiększone ryzyko infekcji. Niektóre źródła informują o większej częstości występowania nadwrażliwości na wypełniacze zawierające L-polilaktyd u osób na leczeniu immunosupresyjnym. W związku z tym w takich przypadkach lepiej wybrać inny wypełniacz.

Tatuaż

Tatuaże są obecnie bardzo popularne. Należy jednak pamiętać, że tego rodzaju uszkodzenie skóry, może być furtką dla infekcji bakteryjnych czy grzybiczych, z którymi osoba leczona immunosupresyjnie może mieć kłopot. Oprócz zwykłych patogenów, skóra pacjentów po Tx może być skolonizowana florą oportunistyczną lub oporną na wiele antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych. Opisano przypadek śmiertelnej sepsy u pacjentki, która wykonała tatuaż w okresie leczenia ostrej białaczki.

Raczej należy odradzić wykonywanie tatuaży o ciemnym zabarwieniu oraz pokrywających dużą powierzchnię skóry, które mogą opóźnić diagnozę zmiany o charakterze nowotworowym (częste powikłanie u osób leczonych immunosupresyjnie!) lub utrudnić zauważenie zmian wysypkowych, skaz krwotocznych, zapaleń naczyń np. w pobliżu miejsca założenia wenflonu.

Jeśli jednak pacjent jest zdecydowany na wykonanie tatuażu, to najlepiej odroczyć go do uzyskania całkowicie stabilnej czynności graftu oraz stałych poziomów leków immunosupresyjnych. Pacjent nie powinien też być w trakcie infekcji ani zmiany leczenia. Należy rozważyć zastosowanie profilaktycznej antybiotykoterapii na dzień przez zabiegiem, w dniu jego wykonywania oraz do momentu zagojenia się rany, choć jest to działanie niepoparte żadnymi badaniami.

Pozostałe interwencje kosmetyczne, np.peelingi, mezoterapia, manicure

Zastrzeżenia co do wszystkich zabiegów, w których naruszana jest ciągłość skóry, są podobne tzn.:

1. a) bezwzględny nakaz stosowania jednorazowych lub sterylizowanych narzędzi;
2. b) dokładne odkażanie skóry;
3. c) unikanie procedur bardzo agresywnych, np.peelingów retinoidowych, wszczepiania złotych nici, wielokrotnych, głębokich nakłuć.

Nie należy przeprowadzać zabiegu, jeśli skóra jest cienka i przesuszona po długotrwałej chorobie lub stosowaniu steroidoterapii w wysokich dawkach, a także jeśli pacjent ma reakcje alergiczne.

ZAWSZE przy kwalifikacji pacjenta należy brać pod uwagę występowanie chorób autoimmunologicznych, czynność przeszczepu, dawkę i czas stosowania immunosupresji oraz choroby towarzyszące. Pacjent powinien zostać powiadomiony o możliwych powikłaniach oraz podpisać świadomą zgodę na zabieg o podwyższonym ryzyku powikłań.

Na podstawie:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4404720/#b10-ccid-8-205

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2890129/

Opublikowano: 14 stycznia 2019