Kiedy do specjalisty, a kiedy do lekarza pierwszego kontaktu?

„Moim lekarzem pierwszego kontaktu jest transplantolog…” często mawiają pacjenci po przeszczepieniu narządów. I jest w tym stwierdzeniu dużo prawdy, ponieważ większość pacjentów zgłasza się do Poradni Transplantacyjnej nie tylko z powodu zaplanowanej wizyty ale również w sytuacjach, gdy konieczne jest wypisanie recepty na leki, potrzebne jest zaświadczenie o stanie zdrowia czy też występują objawy infekcji: gorączka, kaszel, katar. Warto mieć jednak świadomość, że w Polsce żyje kilkanaście tysięcy pacjentów po przeszczepieniu i co roku wykonuje się ponad 1500 kolejnych transplantacji. Stale rosnąca liczba pacjentów po transplantacji powoduje coraz mniejszą dostępność lekarzy transplantologów, gdyż ich ilość nie zmienia się tak dynamicznie. Czas poświęcony na wypisanie przewlekle przyjmowanych leków lub zaświadczenie o stanie zdrowia specjalista mógłby wykorzystać na pomoc innemu pacjentowi po przeszczepieniu z poważnym problemem zdrowotnym. Podobna sytuacja dotyczy także wielu innych specjalności medycznych. Dlatego bardzo ważna jest współpraca specjalistów i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Pomocne mogą być także rozwiązania telemedyczne, takie jak: porady telefoniczne (e-porady) oraz wystawienie recept (e-recepty) lub zwolnień lekarskich z pracy (e-zwolnienia) w formie elektronicznej. Takie metody komunikacji z lekarzem specjalistą lub lekarzem podstawowej opieki nabierają szczególnego znaczenia w okresach epidemii. Ograniczenia w przemieszczaniu się i kontaktach z innymi ludźmi, jakie zostały narzucone przez pandemię wirusem SARS-CoV-2 są tego najlepszym przykładem. W okresie zagrożenia epidemicznego pacjenci maja możliwość kontaktu telefonicznego  zarówno ze swoim lekarzem podstawowej opieki, jak również ze specjalistą transplantologiem. Podczas rozmowy telefonicznej, mogą uzyskać poradę medyczną, e-receptę lub e-zwolnienie. Na adres mailowy wskazany przez Poradnię Transplantacyjną mogą również wysłać wyniki badań wykonane w miejscu zamieszkania, by później omówić je ze swoim lekarzem.

UWAGA! Wizyta pierwszorazowa nie może się odbyć w trybie porady telefonicznej! Dotyczy to zarówno opieki podstawowej, jak i specjalistycznej.

Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ) i Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna (AOS) to części systemu opieki zdrowotnej w Polsce. W ramach POZ świadczeń udzielają pacjentom lekarze rodzinni, w ramach AOS – lekarze specjaliści. Każda osoba uprawniona do korzystania ze świadczeń, zamieszkała lub przebywająca w Polsce, ma prawo wyboru lekarza „rodzinnego” tzw. pierwszego kontaktu tj. lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w miejscu zamieszkania.

Świadczenia lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) obejmują:

1. udzielanie porad w leczeniu schorzeń, w tym badania laboratoryjne, obrazowe i nieobrazowe: EKG, RTG, USG zgodnie z obowiązującym wykazem;
2. wykonywanie zabiegów w gabinecie zabiegowym i w domu pacjenta;
3. świadczenia profilaktyki chorób układu krążenia;
4. profilaktykę chorób, w tym badania i porady w ramach profilaktyki wieku rozwojowego oraz szczepienia ochronne;
5. orzekanie o stanie zdrowia;
6. inne świadczenia wynikające z potrzeb pacjentów objętych opieką, w tym: kierowanie do poradni specjalistycznych i na leczenie szpitalne, kierowanie na rehabilitację i leczenie uzdrowiskowe, kwalifikowanie do świadczeń transportu sanitarnego w POZ i wystawianie zleceń przewozów pacjentów, wystawianie zleceń na realizację świadczeń przez pielęgniarkę POZ, wystawianie zaświadczeń dotyczących stanu zdrowia pacjenta, recept i zwolnień lekarskich.

Wyboru placówki POZ dokonuje się poprzez pisemne wypełnienie deklaracji w wybranej przez siebie przychodni, która zawarła umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Po dokonaniu wyboru placówki POZ, pacjent jest objęty również opieką pielęgniarską. Świadczenia pielęgniarskie udzielane są w gabinecie pielęgniarki lub w domu pacjenta, jeśli stan jego zdrowia tego wymaga.

Jak pokazują badania ankietowe przeprowadzone w grupie 253 pacjentów powyżej 60 r.ż., po przeszczepieniu nerki, 95% pacjentów pozostaje pod opieką lekarza rodzinnego, z czego prawie połowa pacjentów odwiedza Poradnię POZ 1-3 razy w roku, 1/3 natomiast korzysta z porady lekarza rodzinnego średnio co 2 miesiące.

A kiedy do specjalisty (AOS)?

Pacjent skierowany do lekarza specjalisty zgłasza się do wybranej placówki w celu ustalenia terminu pierwszej wizyty. Skierowanie nie jest wymagane do:

1. ginekologa i położnika;
2. onkologa;
3. psychiatry;
4. wenerologa;
5. dentysty.

Pacjenci po transplantacji narządów pozostają pod opieką Poradni Transplantacyjnych. Po operacji przeszczepienia i zakończonej hospitalizacji w Klinice Chirurgii, pacjent zgłasza się ze skierowaniem do Poradni Transplantacyjnej i pozostaje pod jej opieką. W trakcie leczenia pacjenci mogą zmienić poradnię.  Najczęściej przenoszą się do ośrodka najbliższego miejscu zamieszkania.

Opublikowano: 4 kwietnia 2020