Czy pacjenci po przeszczepieniu narządów są bardziej narażeni na ciężki przebieg infekcji?

Po ogłoszeniu przez WHO 11 marca 2020 pandemii SARS-CoV-2, związanej z ostrym zespołem niewydolności oddechowej w przebiegu zapalenia płuc, wiele światowych ośrodków zajmujących się transplantacją narządów zgłosiło obawy o pacjentów z obniżoną odpornością, którzy mogą być narażeni na ciężką postać choroby. Ciężka postać choroby to taka, która może wymagać leczenia w oddziale intensywnej terapii, podłączenia do aparatury wspomagającej oddychanie (respirator), oraz zagraża życiu.

Ze względu na przyjmowanie leków immunosupresyjnych po transplantacji nerki czy wątroby, a także zwiększone ryzyko infekcyjne (niejednokrotnie cięższy przebieg infekcji lub częste nawroty zakażenia), wydaje się, że infekcja koronawirusem mogłaby również stanowić istotne zagrożenie dla biorców narządów.

Wątpliwości wynikają z faktu, że raporty na temat śmiertelności i zachorowań związanych z innymi wirusami z rodziny koronawirusów, powodujących epidemie w poprzednich latach – SARS w 2002 oraz MERS 2012, nie potwierdziły istotnie większej ilości zgonów u pacjentów po transplantacji oraz leczonych lekami immunosupresyjnymi w przebiegu chorób autoimmunologicznych.

Podobnie wtedy, jak i teraz istotnymi czynnikami zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu chorób wywoływanych przez koronawirusy są:

• zaawansowany wiek (>65 roku życia),
• płeć męska oraz
• przewlekłe choroby towarzyszące, takie jak cukrzyca, otyłość, choroby serca, choroby płuc czy nerek.

Najbardziej aktualne, choć dość ograniczone dane, zebrane na podstawie analizy zachorowań występujących w północnych Włoszech oraz w Chinach dowodzą, że śmiertelność wśród pacjentów będących biorcami narządów, u których nie stwierdzono wyżej wymienionych chorób towarzyszących, nie przekracza śmiertelności w populacji ogólnej. Oznaczałoby to, że samo przyjmowanie leków immunosupresyjnych oraz fakt, że dana osoba jest biorcą przeszczepu może nie stanowić czynnika ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia COVID-19.

Należy jednak pamiętać, że wymienione wyżej przewlekłe choroby towarzyszące dotyczą większości pacjentów po transplantacji. Przykładowo, przewlekłą chorobę nerek rozpoznaje się u wszystkich biorców przeszczepu nerki i u co najmniej 20% pacjentów po 5 latach od transplantacji wątroby. Na cukrzycę choruje co piąty biorca przeszczepionego narządu, otyłość jest powszechna i jej częstość występowania wzrasta z każdym rokiem po transplantacji, a choroby układu sercowo-naczyniowego dotyczą niemal połowy pacjentów po przeszczepieniu. Dodatkowo, wirus SARS-CoV-2 oraz przebieg zakażenia nadal nie zostały ostatecznie poznane. Nie mamy też do dyspozycji celowanego leczenia ani szczepionek mogących uchronić przed zakażeniem. Dlatego należy zrobić wszystko, żeby nie dopuścić do zakażeń w tej grupie pacjentów. W celu ograniczenia ryzyka zakażenia trzeba bezwzględnie przestrzegać wszystkich zasad profilaktyki zalecanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Państwowy Zakład Higieny w Polsce.

1. D’Antiga L Coronaviruses and immunosuppressed patients. The facts during the third epidemic. Liver Transpl 2020 Mar 20. doi: 10.1002/lt.25756.

Bin L, Yangzhong W, Yuanyuan Z, Huibo S, Fanjun Z, Zhishui C. Successful Treatment of Severe COVID-19 Pneumonia in Liver Transplant Recipient. Am J Transplant. 2020 Apr 3. doi: 10.1111/ajt.15901.

Opublikowano: 3 kwietnia 2020